Dziwna barwa i zapach moczu – to już choroba?

---

Mocz oddajemy średnio od czterech do sześciu razy na dobę, więc łatwo i szybko możemy zauważyć wszelkie nieprawidłowości w jego barwie lub zapachu. Nagłej zmiany właściwości moczu lepiej nie ignorować, bo objaw ten może świadczyć o wystąpieniu jednej z chorób układu moczowego. Mocz to jedna z podstawowych wydzielin organizmu i dostarcza nam wielu cennych informacji o stanie naszego zdrowia. Każda zmiana we właściwościach fizykochemicznych moczu lub częstotliwości jego oddawania może bowiem świadczyć o wystąpieniu jednej z wielu chorób układu moczowego. U zdrowego człowieka mocz powinien być stosunkowo jasny i klarowny oraz mieć barwę bursztynową, a jego woń nie powinna być w żaden sposób wyczuwalna, niemniej świeży mocz posiada charakterystyczną, lekko kwaskową woń. Jeżeli nasz mocz wygląda lub pachnie inaczej, to warto się tym zainteresować, choć nie popadajmy od razu w panikę.

Bez paniki! To nie musi być choroba układu moczowego

Zapach i barwa moczu mogą ulegać zmianom w trakcie życia każdego człowieka. Nie zawsze musi być to oznaka chorób. Najczęstszą przyczyną zmian w moczu są produkty spożywcze zawierające barwniki, a także warzywa lub owoce, które posiadają substancje naturalne barwiące mocz, choć na zmianę woni i koloru moczu – poza naszą dietą – wpływać mogą też zaburzenia hormonalne albo przyjmowane przez nas leki. Intensywny zapach moczu może również wskazywać na odwodnienie – jest gęstszy, gdyż nasz organizm próbuje zaoszczędzić wydalaną z organizmu wodę. Jeśli jednak ostry, nieprzyjemny zapach wydalanego moczu utrzymuje się przez dłuższy czas, to może świadczyć to o tym, że nasz organizm zmaga się z chorobą układu moczowego. W takim przypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem. Twój mocz pachnie lub wygląda inaczej niż zwykle? Uważaj:

• słodki zapach moczu, przypominający woń owoców, może świadczyć o zbyt wysokim poziomie cukru i hiperglikemii,
• zapach acetonu w moczu (przypomina woń kwaśnych jabłek) wskazuje na kwasicę cukrzycową (ketonową), która może doprowadzić do kwasicy metabolicznej,
• zapach stęchlizny świadczy o chorobie wątroby lub trzustki,
• zapach amoniaku w moczu bywa efektem infekcji bakteryjnych,
• intensywny zapach przypominający drożdże często oznacza infekcję grzybiczą,
• czerwona, czerwonobrązowa lub pomarańczowa barwa moczu może być efektem zwiększonego wydzielania bilirubiny lub marskości wątroby,
• zielonkawy mocz może świadczyć o zakażeniu pałeczką ropy błękitnej lub zapaleniu gruczołu krokowego.

Czasami brzydki zapach moczu może być też efektem chorób genetycznych i wynikać z braku jednego z enzymów. Za rybi zapach moczu odpowiada natomiast rzadka choroba o nazwie trimetyloaminuria, którą powoduje niedobór jednego z enzymów biorących udział w przemianach trimetyloaminy. Fenyloketonuria to z kolei schorzenie, które polega na gromadzeniu się w organizmie aminokwasu fenyloalaniny – można ją rozpoznać po „mysim” zapachu moczu.

Moczu nie można olać

Zmiana koloru i zapachu moczu często jest pierwszym sygnałem poważniejszej choroby – może na przykład świadczyć o zakażeniu układu moczowego. Nie warto jednak popadać od razu w panikę, bo w większości przypadków różnice w kolorze/zapachu moczu są rezultatem specyficznej diety, albo mniejszej tolerancji na produktu żywnościowe. Niemniej tylko odpowiednie badania są w stanie rozwiać wszelkie wątpliwości.

Jak usunąć zapach moczu?

No i stało się... Mało przyjemna sytuacja, którą wielu z nas miało okazję przeżyć. Masz pupila? A może w twoim domu mieszka ktoś bardzo młody albo w bardzo podeszłym wieku? Wypadki się zdarzają i nie ma się czego wstydzić, warto jednak wiedzieć, jak usunąć zapach moczu. Po pierwsze należy wytrzeć tyle uryny, ile się da, na przykład przyciskając do zaplamionej powierzchni ręczniki papierowe. Następnie zwilżamy plamę wodą (zimną!), a później możemy skorzystać z kilku domowych sposobów:

1. posypać sodą oczyszczoną - soda oczyszczona bardzo dobrze chłonie wilgoć, więc po jej wyschnięciu możemy całość zamieść lub odkurzyć. W razie konieczności cały zabieg powtórzyć. Potem polewamy plamę wodą utlenioną i suszymy suszarką. Powtarzamy proces aż do usunięcia problemu.
2. położyć na plamie papkę powstałą ze zmiksowanej wraz ze skórką cytryny - pamiętajmy jednak, że cytryna ma właściwości wybielające!
3. wcierać w plamę mąkę kukurydzianą, która wchłania wilgoć.
4. polać brudną powierzchnię wodą z octem - mieszanka ta również nie pachnie najładniej, jednak niesamowicie dobrze radzi sobie z neutralizacją zapachu moczu

Oczywiście na rynku istnieje kilka gotowych środków chemicznych służących do usuwania przykrej woni uryny, jeśli jednak nie mamy dostępu do żadnego z nich, można wypróbować jeden ze sposobów opisanych poniżej. Pamiętajmy, że nietrzymanie moczu nie jest powodem do wstydu, ale to uciążliwa przypadłość, którą można złagodzić. Artykuł powstał przy pomocy materiałów z U.S. National Library of Medicine.